Najnowsze postępy w dziedzinie lekarstw anti-aging

Szybko starzejąca się populacja w Korei znacznie zwiększyła popyt na substancje o działaniu Anti-Aging. Ogólnoświatowe problemy związane ze starzeniem się spowodowały że badania oraz przemysł środków anti-aging oraz środków odmładzających rozwija się wyjątkowo szybko i dynamicznie, jednak wiele suplementów i protokołów nie posiada badań potwierdzających ich działanie. W tym opisie zostaną rozważone mechanizmy działania oraz znaczenie kliniczne niektórych substancji o właściwościach anti aging. Pierwszą grupą substancji będą środki imitujące restrykcję kaloryczną, są to m.in. Aktywatory AMPK (metformina), Inhibitory hormonu wzrostu (pegwisomant), rapamicyna. Drugą będą probiotyki promujące rozwój zdrowego mikrobiomu bakteryjnego w układzie pokarmowym. Ostatnią natomiast będzie witamina D.

Ze wszystkich sposobów anti-aging, interwencje w obszarze diety pokazują najwyższy potencjał. Restrykcja kalorii (jednak taka która nie wywołuje niedożywienia) spowalnia proces starzenia i wydłuża średnią długość życia u zwierząt z wielu gatunków. Efekty te wiążą się z faktem że restrykcja kalorii zmniejsza ryzyko rozwinięcia otyłości, nadciśnienia, nowotworów oraz chorób naczyniowych. Mechanizmy które powodują efekt anti-aging w przypadku restrykcji kalorii nie są do końca poznane, jednak wyróżnione zostały cztery główne potencjalne ścieżki dające ten efekt: Aktywacja AMPK (Kinazy aktywowanej 5’AMP) i sitruin, inhibicja IGF-1 (Insulinopodobnego czynnika wzrostu) i Inhibicja mTOR (Ssaczego celu rapamycyny). Pomimo wielu pozytywnych efektów związanych z restrykcją kalorii jest to bardzo trudna terapia pod względem samo kontroli i wytrzymałości, szczególnie na dłuższy okres. Ten paradoks był powodem wynalezienia substancji imitujących efekty restrykcji kalorii, nazwane w skrócie CRM (z ang. Calorie Restriction Mimetics).

AMPK jest enzymem aktywowanym gdy poziomy energii w komórce są niskie, i bierze udział w regulowaniu metabolizmu w całym ciele ludzkim. Aktywacja AMPK zwiększa podatność na insulinę, oraz zwiększa wchłanianie insuliny przez mięśnie szkieletowe, zmniejszenie produkcji glukozy w wątrobie i przyspieszenie procesów utleniania kwasów tłuszczowych. Metformina to pierwsza substancja o tego typu działaniu, działa poprzez inhibicję AMPK w wątrobie. Jest stosowana jako lek na cukrzycę typu drugiego, i wykazała potwierdzony efekt anti-aging u chorych pacjentów (Mniejsza zachorowalność na raka, mniejsza śmiertelność, wydłużony czas życia nawet w porównaniu do zdrowych).
Zmniejszenie aktywności somatotropin (hormonów wzrostu) może, według niedawnych badań, mieć efekty anti-aging. IGF-1 jest hormonem produkowanym przez wątrobę pod wpływem hormonu wzrostu (GH). Całkowity brak IGF-1 jest bardzo niebezpieczny, jednak zmniejszenie jego stężenia posiada efekty zmniejszające zapadalność na raka, cukrzycę i zwiększa czas życia u zwierząt. Wiele substancji działających na IGF-1 działa również na receptory insuliny, co posiada wiele efektów ubocznych, jednak Pegwistomant jednocześnie blokuje GH oraz zwiększa aktywność receptorów insuliny przy nieznacznych efektach ubocznych.

mTOR to kolejny enzym uczestniczący w regulacji metabolizmu człowieka, jest on głównie związany z metabolizmem białek. Zmniejszenie aktywności mTOR wykazało zwiększenie czasu życia zarówno u ludzi jak i u naczelnych. Rapamicyna to główny antagonista mTOR, jednak pomimo dobrych efektów anti-aging posiada ona również silne właściwości immunosupresyjne, przez co jej zastosowanie jest ograniczone.

Sirtuiny to kolejna grupa białek regulujących gospodarkę energetyczną komórek, mechanizmy w jaki sposób sirtuiny posiadają efekt anti-aging nie są dobrze poznane, jednak podejrzewa się że jest to zwiększenie aktywności mitochondrialnej oraz antyoksydacyjnej. Resweratol posiada efekty wydłużające życie u drożdży i much, inne modele zwierzęce nie wykazały takich efektów, jednak wykazały inne pozytywne dla zdrowie efekty takie jak: zwiększenie sprawności motorycznej, zwiększenie zdrowia kości, polepszenie pamięci zmniejszenie ryzyka zawału, padaczki, choroby Parkinsona i alzheimera.

Zdrowa mikroflora bakteryjna w organizmie posiada bardzo ważną rolę promującą długie i zdrowe życie. Mikroorganizmy posiadają bardzo wiele ważnych fizjologicznych, metabolicznych i odpornościowych funkcji w organizmie człowieka. Badania wykazały że interwencje związane z mikrobiomem jelitowym mają nie tylko działanie zapobiegające chorobą związanym z wiekiem ale również w zakresie spowalniania starzenia. Badania na mikroflorze bakteryjnej osób które żyły ponad 100 lat wykazały większą populacje bakterii Proteobacteria oraz Eubacterium limosum a mniejszą populację Firmicutes. Skład mikroflory bakteryjnej jest związany z wieloma czynnikami, zarówno genetycznymi jak i dietetycznymi, ale również związanymi ze stosowaniem leków, chorobami, nadużywaniem substancji oraz ogólnym stresem psychologicznym. Interwencje związane z mikroflorą bakteryjną zazwyczaj są związane z zażywaniem probiotyków, szczególnie tych zawierających bakterie Lactobacillus I Bifidobacterium.

Witamina D to ważny prekursor hormonów promujących mineralizację kości i wchłanianie wapnia. Niedobór witaminy D jest związany ze zmniejszeniem sprawności umysłowej oraz chorobą alzheimera, osteoporozą i spadkiem sprawności mięśniowej u osób w podeszłym wieku. Jednak suplementacja witaminy D jest tematem kontrowersyjnym, ponieważ jest to witamina rozpuszczalna w tłuszczu jej wydalanie jest ograniczone, przez co może dojść do hiperwitaminozy. Produkcja witaminy D w organizmie człowieka jest warunkowana odpowiednim nasłonecznieniem, którego często brakuje osobom starszym. Dla osób z niedoborami witaminy D ważne jest spożycie naturalnych źródeł tej witaminy takich jak mleko, soja lub migdały.

Da-Hye Son, Woo-Jin Park, Yong-Jae Lee. Korean Academy of Family Medicine
(Koreańska akademia medycyny rodzinnej)

Son, D. H., Park, W. J., & Lee, Y. J. (2019). Recent Advances in Anti-Aging Medicine. Korean journal of family medicine, 40(5), 289.
Link: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6768834/